Παιδίον Τόπος: Κεφάλαιο 3: Η Αμερικανική και η Γαλλική Επανάσταση.

Τρίτη 18 Σεπτεμβρίου 2012

Κεφάλαιο 3: Η Αμερικανική και η Γαλλική Επανάσταση.

Τι θα μάθουμε:

Για την Αμερικανική Επανάσταση και τη δημιουργία των Η.Π.Α.
Για τα αίτια που οδήγησαν στη Γαλλική Επανάσταση.
Για τα τρία στάδια της Γαλλικής Επανάστασης.

Οι ιδέες του Διαφωτισμού οδήγησαν στα τέλη του 18^ου αι. σε δύο μεγάλες επαναστάσεις, την Αμερικανική και τη Γαλλική.

Κατά την Αμερικανική Επανάσταση ή Πόλεμο της Ανεξαρτησίας (1775-1783), οι 13 βρετανικές αποικίες του Νέου Κόσμου εξεγέρθηκαν εναντίον της Μεγάλης Βρετανίας διεκδικώντας την ανεξαρτησία τους. Η εξέγερση οδήγησε στη δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (ΗΠΑ). Οι Αμερικανοί επαναστάτες ήταν εναντίον του θεσμού της βασιλείας. Οι φιλελεύθερες ιδέες και τα αιτήματα των επαναστατών εκφράστηκαν στη Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας.

Η πρώτη αμερικανική σημαία με τα 13 αστέρια

που συμβολίζουν τις 13 αποικίες.

Η Γαλλία στο τέλος του 18^ου αι. αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά (καταστροφή σοδειάς του 1788, άνοδος τιμών, βαριά φορολογία) και κοινωνικά (κοινωνικές ανισότητες και αδικίες) προβλήματα. Ιδιαίτερα οι αγρότες ζούσαν σε κατάσταση απόλυτης φτώχειας και δεν είχαν καθόλου πολιτικά δικαιώματα.

Η «τρίτη τάξη» (ο λαός) βρίσκεται αλυσοδεμένη στα τέσσερα και επάνω της ιππεύουν ευγενείς, κληρικοί και ο Λουδοβίκος XVI (σκίτσο της εποχής).

Για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση και για να κατανείμει τους φόρους ανάλογα με το εισόδημα του καθενός, ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ συγκάλεσε το 1789 στο Παρίσι τη Γενική Συνέλευση των Τριών Τάξεων*.

Οι ευγενείς και οι κληρικοί προσπαθούν να διατηρήσουν τα προνόμιά τους γεγονός που οδηγεί στο να ξεσηκωθούν οι αντιπρόσωποι της τρίτης τάξης. Ο γαλλικός λαός, εξοργισμένος, κατέλαβε το βασιλικό μεσαιωνικό φρούριο της Βαστίλης*. Εξέγερση σημειώνεται και στην ύπαιθρο όπου οι εξαθλιωμένοι χωρικοί καταστρέφουν τις κατοικίες των μεγαλοϊδιοκτητών.

Η πτώση της Βαστίλης.

Η Γαλλική Επανάσταση πέρασε από τρία στάδια.

Το πρώτο στάδιο χαρακτήριζαν οι μετριοπαθείς και φιλελεύθερες απόψεις. Στην πρώτη Εθνοσυνέλευση ψηφίστηκε η «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη» (26 Αυγούστου 1789).

Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη.

Κυρίαρχες έννοιες στο κείμενο η ελευθερία, η ισότητα και η αδελφοσύνη. Σύμφωνα με τη διακήρυξη, η εξουσία πηγάζει από το έθνος και όχι από το μονάρχη. Καθιερώνονται ακόμα ιδέες όπως η ανεξιθρησκία, η ελευθερία γνώμης και ο διαχωρισμός των εξουσιών. Η εκκλησιαστική περιουσία δόθηκε στο κράτος και καταργούνται ορισμένοι φόροι. Διοικητικά η χώρα χωρίζεται σε νομούς, επαρχίες και κοινότητες. Το 1791 ψηφίζεται φιλελεύθερο σύνταγμα που περιορίζει τις εξουσίες του βασιλιά προς όφελος του Κοινοβουλίου. Δικαίωμα ψήφου αποκτούν όμως μόνο οι «ενεργοί» πολίτες, δηλαδή όσοι πληρώνουν φόρου, ενώ αποκλείονται οι γυναίκες.

Στο δεύτερο στάδιο η εξουσία πέρασε στα χέρια των ακραίων ριζοσπαστών*, που επέβαλαν καθεστώς τρομοκρατίας. Χιλιάδες πολίτες εκτελέστηκαν, ως εχθροί του λαού. Την ίδια τύχη είχαν ο βασιλιάς Λουδοβίκος και η βασίλισσα Αντουανέτα.

Στην τρίτη φάση της επανάστασης επικρατούν και πάλι οι μετριοπαθείς, που παραχωρούν όμως σταδιακά την εξουσία στο Ναπολέοντα Βοναπάρτη.

Ναπολέων Μποναπάρτης.

Ο Ναπολέοντας γίνεται αυτοκράτορας, προχωρώντας σε μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της Γαλλίας και διεξάγοντας πολέμους κατά των εχθρών της Γαλλίας που κράτησαν περισσότερο από είκοσι χρόνια.

Κατάφερε να καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και έφτασε ως τη Ρωσία. Οι πόλεμοι τελείωσαν το 1815 με την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλό*.

Οι ιδέες της Γαλλικής και της Αμερικανικής επανάστασης διαδόθηκαν στον υπόλοιπο κόσμο, προκαλώντας και άλλες εξεγέρσεις.

*Γενική Συνέλευση των Τριών Τάξεων:

Η κοινή συνεδρίαση αντιπροσώπων από τις τρεις κοινωνικές τάξεις της Γαλλίας, τους ευγενείς, τους κληρικούς και την τρίτη τάξη, στην οποία ανήκαν οι αστοί και ο υπόλοιπος λαός.

*Βαστίλη:

Φρούριο με 8 πύργους που λειτουργούσε ως φυλακή. Σύμβολο της αυθαιρεσίας και της καταπίεσης του βασιλιά. Κατελήφθη από το επαναστατημένο λαό του Παρισιού στις 14 Ιουλίου 1789. Η ημερομηνία πτώσης της Βαστίλης καθιερώθηκε από το 1880 ως εθνική γιορτή της Γαλλίας.