Το Βυζάντιο εκχριστιανίζει τους Σλάβους

Τι θα μάθουμε:

• για τις σχέσεις των Βυζαντινών με τους Σλάβους της νότιας  και της βόρειας Βαλκανικής
• για τον εκχριστιανισμό των Σλάβων από τους Βυζαντινούς
• για το έργο των ιεραποστόλων Κυρίλλου και Μεθόδιου

Από τον 4^ο έως τον 7^ο αιώνα σημειώνονται συχνές επιθέσεις των Σλάβων σε βυζαντινές περιοχές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εποχή αυτή οι σχέσεις μεταξύ Βυζαντινών και Σλάβων να μην είναι καλές.

Βελτίωση των σχέσεων παρατηρείται από τις αρχές του 8^ου αιώνα. Πολλοί Σλάβοι εγκαθίστανται στη νότια Βαλκανική και ενσωματώνονται στους βυζαντινούς πληθυσμούς και στον τρόπο ζωής τους. Γνωρίζουν το Χριστιανισμό και πολλοί από αυτούς βαφτίζονται χριστιανοί. 

Για να βοηθήσουν την ενσωμάτωσή τους οι Βυζαντινοί:

• τους έδιναν γη για καλλιέργεια
• τους χρησιμοποιούσαν ως μισθοφόρους ή ως τεχνίτες σε δημόσια έργα

Διαφορετική ήταν όμως η πορεία των Σλάβων που βρίσκονταν στη βόρεια Βαλκανική. Εκεί οι σλαβικές φυλές συνεργάζονται και δημιουργούν δικά τους κράτη. Επικοινωνούν όμως με το Βυζάντιο και για μεγάλες περιόδους διατηρούν με αυτό καλές σχέσεις. Έτσι επηρεάζεται από το Βυζάντιο το διοικητικό τους σύστημα.

Σλαβική πρεσβεία ζητάει βοήθεια από τον βυζαντινό αυτοκράτορα

Το 862 μ.Χ. φτάνει στην Κωνσταντινούπολη πρεσβεία σταλμένη από το Σλάβο ηγεμόνα της Μοραβίας Ρατισλάβο. Ο Ρατισλάβος ζητάει από τους Βυζαντινούς να στείλουν στη χώρα του ιεραποστόλους ώστε να διδάξουν στο λαό του το Χριστιανισμό. Ο τότε αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Μιχαήλ ο Γ΄, αποδέχεται την πρόσκληση του Ρατισλάβου. 

Μιχαήλ ο Γ΄, Μικρογραφία από χειρόγραφο του 15ου αι.

(Μοδένα, Βιβλιοθήκη Estence)

Η αποστολή ανατίθεται από τον πατριάρχη Φώτιο σε δύο αδέρφια από τη Θεσσαλονίκη, τον Κύριλλο και τον Μεθόδιο. Τα δύο αδέρφια αποτελούσαν επίλεκτα στελέχη της εκκλησίας και της Πατριαρχικής Σχολής. Μεγάλο τους προτέρημα ήταν ότι μιλούσαν τη σλαβική γλώσσα.

Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος εργάστηκαν στη Μοραβία επί τρία χρόνια:

• εκπαίδευσαν μαθητές και ιερείς
• οργάνωσαν τη λειτουργία της εκκλησίας
• κήρυξαν το χριστιανικό λόγο
• επειδή η σλαβική γλώσσα δεν είχε δική της γραφή επινόησαν το σλαβικό αλφάβητο, με βάση το ελληνικό και μετέφρασαν στα σλαβικά τα ιερά κείμενα

Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος διδάσκουν το χριστιανισμό στους Σλάβους.

Το έργο των δύο αδερφών ήταν ιδιαίτερα σημαντικό:

• εκχριστιάνισαν τους Σλάβους και οργάνωσαν την εκκλησία τους
• συνέβαλαν στην ανάπτυξη φιλικών σχέσεων ανάμεσα στους σλαβικούς λαούς και το Βυζάντιο που διατηρούνται μέχρι σήμερα

Μνημείο στη Ρωσία

Υαλογράφημα στο Καθεδρικό Ναό του Μάριμπορ, Σλοβενία

Κωνσταντίνος-Κύριλλος και Μεθόδιος

 Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος ήταν γιοι σεβαστής οικογένειας, που ζούσε στη Θεσσαλονίκη. Ο Κύριλλος ήταν μεγαλύτερος και γεννήθηκε γύρω στα 822 μ.Χ. και τον ονόμασαν Κωνσταντίνο. Και οι δύο φοιτούσαν σε σχολείο της πατρικής τους πόλης και διακρίνονταν για το ήθος και τη φιλομάθεια τους. Ο πατέρας τους πέθανε, όταν ο Κωνσταντίνος ήταν δεκατεσσάρων ετών. Τότε, από τη σχολή της Μαγναύρας πρότειναν στη μητέρα τους να στείλει τους δυο γιους της να σπουδάσουν δωρεάν στο αυτοκρατορικό σχολείο. 

Η προσφορά έγινε δεκτή έτσι οι δυο αδελφοί βρέθηκαν στην Πόλη. Ο Κωνσταντίνος σπούδασε αριθμητική και γεωμετρία με δάσκαλο το Λέοντα το Μαθηματικό, καθώς και φιλοσοφία με δάσκαλο το μετέπειτα πατριάρχη Φώτιο. Σπούδασε ακόμα μουσική, ρητορική αστρονομία. Έμαθε να μιλά πολλές γλώσσες και ιδιαίτερα τη σλαβική. Το όνομα Κύριλλος το απέκτησε όταν δέχτηκε το μοναχικό σχήμα. Ο αδελφός του Μεθόδιος, σπούδασε διοίκηση και οικονομία και υπηρέτησε σε διοικητικές θέσεις της εκκλησίας. Ασπάστηκε και αυτός το μοναχικό βίο και μόνασε στον Όλυμπο της Βιθυνίας.

Μνημείο στο Κίεβο της Ουκρανίας

Η παγκόσμια αναγνώριση του Κύριλλου και του Μεθόδιου

«Όποιος ασχοληθεί με την ιστορία των Σλάβων, όποιος ταξιδέψει στις χώρες τους, βρίσκει παντού τον Κύριλλο και το Μεθόδιο. Σ’ όλες τις σλαβικές πόλεις, την Πράγα, το Βελιγράδι, τη Σόφια και τη Μόσχα οι δυο αυτοί Θεσσαλονικείς θεωρούνται ως εθνικοί προστάτες τους. Οι επιστήμονες γράφουν την ιστορία τους, ο λαός τους σέβεται, η Ορθόδοξη Εκκλησία τους τιμά ως αγίους και οι πολιτικοί βλέπουν σ' αυτούς το σύμβολο της ενότητας για τη φυλή  τους».

Λ. Λεζέ