Η μετεωρολογία στην αρχαία Ελλάδα

Η πρώτη που ασχολήθηκαν με την μετεωρολογία ως επιστήμη ήταν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι. Άρχισαν να μελετούν τα μετεωρολογικά φαινόμενα χωρίς τις θρησκευτικές προκαταλήψεις της εποχής τους. Η διαφορά των αντιλήψεων μεταξύ των φιλοσόφων και του λαού σχετικά με τα καιρικά φαινόμενα φαίνεται στην κωμωδία του Αριστοφάνη «Νεφέλες», όπου ο Στρειψιάδης, που εκφράζει τις λαϊκές αντιλήψεις μιλά με το Σωκράτη. Ο Στρειψιάδης υποστηρίζει ότι ο Δίας προκαλεί τη βροχή και ο Σωκράτης του απαντάει: «Είδες ποτέ βροχήν χωρίς νεφέλας;».

Την εποχή του Σωκράτη ο λαός ονόμαζε ειρωνικά όποιον ασχολούνταν  με την μετεωρολογία «μετεωρολέσχης» και «μετεωροφέναξ». Κατά τα χρόνια του Περικλή ψηφίστηκε νόμος σύμφωνα με τον οποίο όσοι δίδασκαν τη μετεωρολογία μηνύονταν και καταδικάζονταν, διότι δεν πίστευαν στου θεούς. Ο νόμος αυτός εφαρμόστηκε στην περίπτωση του Αναξαγόρα που εξορίστηκε επειδή δίδασκε ότι τα μετέωρα δεν ήταν θεϊκά αλλά φυσικά φαινόμενα.

Αναξαγόρας

Η αρχή της συστηματικής παρατήρησης των μετεωρολογικών φαινομένων είναι ο 5^ος αιώνας π.Χ. Για τις παρατηρήσεις τους οι φιλόσοφοι επέλεγαν διάφορες περιοχές της χώρας. Προτιμούσαν ψηλά σημεία έξω από τις πόλεις, που ονομάζονταν ¨παρατηρητήρια¨.  Τα σημαντικότερα από αυτά βρίσκονταν στο όρος Λεπέτυμνον στη Μύθυμνα και στην Ίδη στην Τρωάδα. Για την καταγραφή των παρατηρήσεών τους οι φιλόσοφοι χρησιμοποιούσαν τα ¨παραπήγματα¨, αστρονομικά ημερολόγια χαραγμένα σε πέτρινες ή ξύλινες πινακίδες. Δίπλα σε κάθε ημέρα υπήρχε μια οπή (τρύπα) όπου τοποθετούνταν ένας μικρός πάσσαλος. Από αυτή τη διαδικασία προέκυψε και το όνομά τους (παραπήγνυμι = μπήγω στο πλάι). Σε αυτά σημείωναν αστρονομικά και μετεωρολογικά φαινόμενα για όλες τις ημέρες του μήνα. Τέτοια ημερολόγια συνέταξαν ο Μέτωνος, ο Δημόκριτος, ο Κόνων (στη Σάμο), ο Μητρόδωρος (στην Σικελία) και ο Εύδοξος ο Κνίδιος.

Μέτωνας

Η μετεωρολογία γίνεται ανεξάρτητη επιστήμη με τον Αριστοτέλη (384-322 π.Χ.). Ο Αριστοτέλης έγραψε το πρώτο παγκοσμίως εγχειρίδιο Μετεωρολογίας  (έχει διασωθεί), τα «Μετεωρολογικά». Το κείμενο αυτό ήταν μέχρι και τον 17^ο αι. μ.Χ. το παγκοσμίως μοναδικό μετεωρολογικό εγχειρίδιο. Δικαιολογημένος άρα ο τίτλος του Αριστοτέλη ως  ¨Πατέρα της Μετεωρολογίας¨.

Η συστηματική παρατήρηση των μετεωρολογικών φαινομένων είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία του όρου ¨Μετεωρολογία¨ και την επινόηση οργάνων όπως ο ανεμοδείκτης (όργανο που δείχνει την κατεύθυνση του ανέμου) και το θερμοσκόπιο (συσκευή που δείχνει τις αλλαγές της θερμοκρασίας).

Οι αρχαίοι Έλληνες, ως ναυτικός λαός, μελέτησαν ιδιαίτερα τους ανέμους. Χώριζαν τους ανέμους σε γενικούς και τοπικούς. Διατύπωσαν σωστές θεωρίες για το πώς σχηματίζονται τα νέφη, η βροχή, το χιόνι, το χαλάζι, η πάχνη και το ουράνιο τόξο. Είναι οι πρώτοι που χώρισαν τη Γη σε κλιματικές ζώνες.

Επίσης πραγματοποίησαν τις πρώτες προσπάθειες πρόγνωσης του καιρού. Οι πιο σημαντικές είναι αυτές του Αριστοτέλη και του Ιπποκράτη. Ο τελευταίος διατύπωσε την θέση ότι τα μετεωρολογικά φαινόμενα επαναλαμβάνονται γιατί και θεωρείται ο ¨Πατέρας της Κλιματολογίας¨. 

Πηγή: ΕΜΥ