Το βυζαντινό κράτος μεγαλώνει και φτάνει στα παλιά σύνορα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας

Τι θα μάθουμε:

- Πώς ο Ιουστινιανός κατάφερε να πραγματοποιήσει το σχέδιό του και να φτάσει την αυτοκρατορία στα παλιά της σύνορα.

- Πώς ο Ιουστινιανός αντιμετώπισε τους εχθρούς στο Βορρά και στην Ανατολή και τους Γότθους και Βανδάλους στη Δύση.

- Ποια τα θετικά και ποια τα αρνητικά αποτελέσματα της επέκτασης του βυζαντινού κράτους προς τη Δύση.

Αφού ο Ιουστινιανός αντιμετώπισε με επιτυχία τα εσωτερικά προβλήματα (στάση του νίκα) ξεκίνησε την υλοποίηση του σχεδίου του για την αποκατάσταση της αυτοκρατορίας στη Δύση. 

Χάρτης της αυτοκρατορίας πριν από τους πολέμους του Ιουστινιανού 

Για να μπορέσει να ασχοληθεί ανενόχλητος με τη Δύση:

• υπέγραψε συνθήκες ειρήνης με τους γείτονες λαούς στο Δούναβη και με τους Πέρσες στην Ανατολή, δίνοντας τους πολλά χρήματα

Αφού εξασφάλισε την ειρήνη στα βόρεια και ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας: 

• έκανε πολέμους στη Δύση με τους Γότθους και τους Βανδάλους, διέλυσε τα κράτη τους και ανέκτησε τα χαμένα εδάφη της Δύσης και της Αφρικής.

Η αυτοκρατορία μετά τους πολέμους του Ιουστινιανού.
Ψηφιδωτός χάρτης, Ναυτικό Μουσείο Πειραιά

Οι πόλεμοι του Ιουστινιανού στη Δύση διήρκησαν περίπου είκοσι έτη. Στους πολέμους αυτούς διακρίθηκαν οι στρατηγοί Βελισάριος και Ναρσής. 

Οι νίκες τους είχαν τα ακόλουθα θετικά αποτελέσματα:

• έδωσαν δόξα στον Ιουστινιανό και αύξησαν το γόητρο του βυζαντινού κράτους
• έφτασαν την αυτοκρατορία στα παλιά σύνορα και έκαναν τη Μεσόγειο «βυζαντινή λίμνη»
• άνοιξαν τους δρόμους του εμπορίου και της ναυτικής επικοινωνίας με τη Δύση
• βοήθησαν να γίνουν στις δυτικές επαρχίες ισάξια με εκείνα της Πόλης και της Ανατολής

Οι πόλεμοι με του Βανδάλους και τους Γότθους στη Δύση ήταν μακροχρόνιοι (20 περίπου χρόνια). 

Τα αρνητικά τους αποτελέσματα ήταν:

• αποδυναμώθηκε ο στρατός
• η αυτοκρατορία εξαντλήθηκε οικονομικά και οι πολίτες που πλήρωναν το κόστος των πολέμων δυσαρεστήθηκαν
• οι Πέρσες παρέβαιναν συχνά τις συνθήκες ειρήνης, ζητώντας όλο και περισσότερα χρήματα από τους Βυζαντινούς, για να μην ενοχλούν τα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας
• οι βόρειοι γείτονες του Βυζαντίου παραβίαζαν τα σύνορα και λεηλατούσαν τα βυζαντινά εδάφη

Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν ο Ιουστινιανός να αναγκαστεί να στραφεί και πάλι προς την Ανατολή αφήνοντας όμως έτσι εκτεθειμένες σε νέους κινδύνους τις δυτικές επαρχίες. 

Οι οικονομικές συνέπειες των πολέμων

«Οι στρατιωτικές δαπάνες και ο αγώνας κατά των εχθρών χρειάζονται μεγάλη φροντίδα και χωρίς χρήματα αυτά τα πράγματα δεν είναι δυνατόν να γίνουν. Ξαναπήραμε όλη την Αφρική, υποδουλώσαμε τους Βανδάλους και ελπίζουμε να δώσει ο Θεός να πετύχουμε πολλά ακόμη και σπουδαιότερα από αυτά. Γι' αυτό πρέπει να εισπράττονται οι φόροι τακτικά και πρόθυμα και στις ορισμένες προθεσμίες».

Ιουστινιανός, Νεαραί.