Μελετάμε τα διαλύματα

Θυμήσου ότι…

Τα μίγματα στα οποία δεν μπορούμε να διακρίνουμε τα συστατικά τους ακόμη και με το μικροσκόπιο ονομάζονται ομογενή ή διαλύματα (έχουν ενιαία σύσταση).

Στα διαλύματα,  το υλικό που μετά την ανάμειξη διατηρεί την αρχική του φυσική κατάσταση ονομάζεται διαλύτης. Τα υπόλοιπα συστατικά του μίγματος ονομάζονται διαλυμένες ουσίες.

Αν τα υλικά που αποτελούν ένα διάλυμα βρίσκονται στην ίδια φυσική κατάσταση, διαλύτης ονομάζεται το υλικό που περιέχεται στο διάλυμα σε μεγαλύτερη ποσότητα.

Αν ένα συστατικό του διαλύματος είναι υγρό, τότε αυτό ονομάζεται διαλύτης, ανεξάρτητα από την ποσότητά του.

Υπάρχουν διαλύματα υγρά, στερεά και αέρια.

Υγρό – τσάι με ζάχαρη

Στερεό – χρυσά κοσμήματα

Αέριο – ατμοσφαιρικός αέρας

Δραστηριότητα:

Ο ατμοσφαιρικός αέρας αποτελείται από:

Άζωτο = 78,08%

Οξυγόνο = 20,95%

Αργό = 0,93%

Διοξείδιο του άνθρακα =0,03%

Άλλα αέρια = 0,01%

(κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας)

Ποιος είναι ο διαλύτης του ατμοσφαιρικού αέρα;

Τα χρυσά κοσμήματα είναι κατασκευασμένα από ομογενή μίγματα μετάλλων, είναι δηλαδή στερεά διαλύματα. Ο καθαρός χρυσός είναι ένα πολύ μαλακό μέταλλο. Αν τα κοσμήματα κατασκευάζονταν από καθαρό χρυσό, θα φθείρονταν γρήγορα. Για την κατασκευή τους χρησιμοποιούνται μίγματα, που περιέχουν χρυσό και άλλα μέταλλα.

Τα μίγματα των μετάλλων ονομάζονται κράματα.

Σε έναν διαλύτη δεν μπορούμε να διαλύσουμε απεριόριστη ποσότητα μιας ουσίας. Αν για παράδειγμα προσθέτουμε στο τσάι συνέχεια ζάχαρη, κάποια στιγμή η ζάχαρη δε θα διαλύεται και θα συγκεντρώνεται στον πυθμένα του ποτηριού. Η αδιάλυτη αυτή ουσία ονομάζεται ίζημα και το διάλυμα κορεσμένο.

Η ποσότητα μιας ουσίας που μπορεί να διαλυθεί σε 100 γραμ. διαλύτη ονομάζεται διαλυτότητα.

Η διαλυτότητα εξαρτάται:

α) Από το είδος του διαλύτη.

β) Από την ποσότητα του διαλύτη.

γ) Από το είδος της ουσίας που διαλύεται,

π.χ. η διαλυτότητα της ζάχαρης στο νερό είναι μεγαλύτερη από τη διαλυτότητα του αλατιού στο νερό.

δ) Από τη θερμοκρασία του διαλύτη.

Το τελευταίο δεν ισχύει για όλες τις ουσίες. Για παράδειγμα η διαλυτότητα της ζάχαρης στο νερό είναι μεγαλύτερη όταν το νερό είναι ζεστό, ενώ του αλατιού δεν εξαρτάται από τη θερμοκρασία του νερού.

Όταν η διαλυμένη ουσία είναι αέριο, με την αύξηση της θερμοκρασίας μειώνεται η διαλυτότητα.

Νερό: Ο παγκόσμιος διαλύτης

Το νερό χρησιμοποιείται πολύ συχνά ως διαλύτης, αφού οι ουσίες που διαλύονται σε αυτό είναι πάρα πολλές. Σε αυτό διαλύονται στερεές, υγρές και αέριες ουσίες (π.χ. στο νερό της θάλασσας υπάρχει διαλυμένο αλάτι αλλά και οξυγόνο.

Για αυτό το νερό ονομάζεται παγκόσμιος διαλύτης.

Και δεν ξεχνάμε… η λέξη «διάλυμα» γράφεται με ύψιλον (υ) και ένα μι (μ), ενώ η λέξη «διάλειμμα» (προσωρινή διακοπή μιας δραστηριότητας ή κατάστασης) που κάνουμε στο σχολείο, γράφεται με έψιλον γιώτα (ει) και δύο μι (μμ).

Λέξεις όπως το «διάλυμα» και το «διάλειμμα», που ακούγονται το ίδιο αλλά γράφονται διαφορετικά ονομάζονται ομόηχες.