Ο φίλος μας ο άνεμος

Η πρώτη αναφορά σε ανεμόμυλους γίνεται στα νομοθετικά βιβλία του βασιλιά Χαμουραμπί στη Βαβυλώνα (Μεσοποταμία) περίπου το 1750 π.Χ. Οι ανεμόμυλοι άρχισαν να κτίζονται γύρω στο 700 π.Χ. στη Μεσοποταμία και την Κίνα (κατακόρυφου άξονα περιστροφής). 

Έφτασαν στην Ευρώπη με τους Σταυροφόρους μετά την Α΄ Σταυροφορία (1096-1099). Εξαπλώθηκαν στην Ιβηρική χερσόνησο και στη νότια Ευρώπη.

Ένα όργανο που λειτουργούσε με τη βοήθεια ενός ανεμόμυλου αποτελεί την πρώτη τεκμηριωμένη χρήση της αιολικής ενέργειας. Κατασκευάστηκε από τον Ήρωνα τον 1^ο αιώνα  μ.Χ.

Στην πατρίδα μας οι ανεμόμυλοι χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλα βαθμό εξαιτίας των πολλών ανέμων. Η χρήση τους καθιερώθηκε κατά τη Βυζαντινή περίοδο και κυρίως κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Ήταν συνήθως κυλινδρικά, διώροφα κτίρια φτιαγμένα από πέτρα.

Ο κάτω όροφος ήταν ο χώρος άλεσης και αποθήκευσης των σιτηρών. Στον επάνω όροφο βρισκόταν ο άξονας και το σύστημα μετάδοσης της κίνησης.  Οι δύο όροφοι επικοινωνούσαν μεταξύ τους με μια μικρή σκάλα. Οι μυλόπετρες βρίσκονταν στον πάνω όροφο όπου και άλεθαν.

Τα πτερύγιά τους ήταν πάνινα, 5-15 μέτρα σε μήκος και πλάτος το 1/5 του μήκους τους.

Δραστηριότητα:
Υπολογίστε το πλάτος του πτερυγίου ενός ανεμόμυλου που έχει μήκος 15 μ.

Στον ανεμόμυλο εργάζονταν ο μυλωνάς, ο ιδιοκτήτης του ανεμόμυλο. Μετέφερε τα σακιά με το σιτάρι και το κριθάρι στον επάνω όροφο, ώστε να αλέσει και να βγάλει το αλεύρι. Η πληρωμή του μυλωνά γινόταν τις περισσότερες φορές σε είδος. Έπαιρνε αλεύρι ανάλογα με τη ποσότητα που άλεθε, το οποίο πουλούσε στη συνέχεια στους κατοίκους  που δεν καλλιεργούσαν σιτάρι ή κριθάρι για να φτιάξουν δικό τους αλεύρι.

Ανάλογα με το πόσο δυνατός ήταν ο άνεμος (ένταση ανέμου) και πόση ήταν η επιφάνεια των πανιών, ένας ανεμόμυλος μπορούσε να αλέσει 20-70 κιλά σιτηρών την ώρα. Αν δε φυσούσε οι ανεμόμυλοι δεν μπορούσαν να δουλέψουν. Όταν όμως είχε αέρα ο ανεμόμυλος δούλευε πολλές ώρες, ακόμη και τη νύχτα. Οι περισσότεροι ανεμόμυλοι έχουν πλέον ερειπωθεί και διατηρούνται ελάχιστοι, κυρίως για τουριστικούς λόγους.

Μια παραλλαγή ανεμόμυλου χρησιμοποιήθηκε στο οροπέδιο του Λασιθίου στην Κρήτη, για την άντληση νερού.

Αυτοί ήταν σιδερένιες κατασκευές με πάνινα πτερύγια. Από τους 6.000 που υπολογίζεται ότι υπήρχαν στις αρχές του 20ου αιώνα, σήμερα λειτουργούν περίπου οι χίλιοι. 

Κάνε κλικ εδώ για να δεις τα μέρη ενός λασιθιώτικου ανεμόμυλου.

Σήμερα ανεμόμυλοι χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Έχουν έλικες με πτερύγια τα οποία κινούνται πάντοτε αντίθετα από τη φορά του ανέμου. 

Κάνε κλικ εδώ για να διαβάσεις το κείμενο ¨Ο Δον Κιχώτης και οι ανεμόμυλοι¨.