Η λεηλασία των ελληνικών αρχαιοτήτων τα χρόνια της Τουρκοκρατίας

Πάρα πολλές είναι οι αρχαιότητες που άρπαξαν και κατέστρεψαν οι Ευρωπαίοι τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι Ευρωπαίοι πληρώνοντας αδρά αξιωματούχους του Οθωμανικού κράτους, εξασφάλιζαν την άδεια να αποκρίνουν αρχαιότητες από την πατρίδα μας μεταφέροντας τες σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές των χωρών τους.

«Τα ισοπέδωσα όλα, τα ξεθεμελίωσα όλα. Από την μεγάλη αυτή πόλη δεν έμεινε λίθος επί λίθου. Εδώ και ένα μήνα συνεργεία από 30 και μερικές φορές 40 ή 60 εργάτες γκρεμίζουν, καταστρέφουν, εξολοθρεύουν τη Σπάρτη. Αυτή τη στιγμή είμαι απασχολημένος με την τελευταία καταστροφή της. Έψαξα να βρω τις αρχαίες πόλεις αυτής της χώρας και κατέστρεψα μερικές… Γκρεμίζοντας ναούς και τείχη, μην αφήνοντας λίθον επί λίθου, θα κάνω αγνώριστο αυτόν τον τόπο. Αλλά εγώ τουλάχιστον ξέρω πώς να τον αναγνωρίσω… Τώρα ασχολούμαι με την καταστροφή του Απόλλωνος στις Αμύκλες (περιοχή Σπάρτης). Βρίσκω κάθε μέρα θαυμαστά πράγματα. Δεν μετανοιώνω. Θα καταστρέψω και άλλους ναούς αν με αφήσουν!»

Αββάς Fourmont (γάλλος βασιλικός βιβλιοθηκάριος, 1730)

Το 1788 ο πρεσβευτής της Γαλλίας στην Κων/πολη εφοδιασμένος με τουρκική άδεια επιχειρεί να αποσπάσει γλυπτά από τον Παρθενώνα. 

Προκάλεσε μόνον φθορές, αλλά δεν τα κατάφερε. Κομμάτιασε μόνον μία μετόπη. Οι συνεργάτες του Γάλλου πρεσβευτή σχεδίαζαν αργότερα την μεταφορά ολόκληρου του Θησείου, αλλά, ευτυχώς, δεν πρόλαβαν…

 «Όσοι ξένοι δεν μπορούσαν να μεταφέρουν τα μεγάλα αγάλματα, τους έκοβαν τα κεφάλια. Τα προώριζαν για τα σαλόνια και τα γραφεία των μεγιστάνων και φιλότεχνων της Ιταλίας – Γαλλίας – Ισπανίας – Γερμανίας».

 (Κορνήλιο Μάγνι, 1674)  

Κάθε ξένος που επισκεπτόταν την Ελλάδα, τα πληρώματα κάθε πολεμικού πλοίου που επισκέπτονταν κάποιο νησί ή κάποιο άλλο λιμάνι, ή τουρίστες που επισκέπτονταν τα αρχαία μας, αποσπούσαν κάποιο κομμάτι σαν σουβενίρ. Ο ακόλουθος της αγγλικής πρεσβείας στην Κων/πολη Ουίλλιαμ Τάρνερ συνήθιζε, όπως αφηγείται ο ίδιος, να τσακίζει τις μύτες των αρχαίων αγαλμάτων και να τις παίρνει για σουβενίρ.

Στην λεηλασία των ελληνικών αρχαιοτήτων διακρίθηκαν τον 16ο και 17ον αιώνα οι αριστοκράτες της Φλωρεντίας. Υπήρχε μεγάλη ζήτηση ελληνικών αρχαιοτήτων στις ευρωπαϊκές πόλεις.

 «Ολόκληρη η Γένοβα ήταν χτισμένη με μάρμαρα και κίονες από την Αθήνα…».

Ρούντολφ Φον Σούχεν