χτίζοντας κουλτούρα συνεργασίας στην τάξη

  Σε ένα κοινωνικό πλαίσιο όπου κυριαρχεί ο ατομικισμός μοιάζει ανεδαφικό ή μάταιο να προσπαθούμε να καλλιεργήσουμε στους μαθητές μας πνεύμα συνεργασίας. Μην ξεχνάτε όμως ότι το κοινωνικό περιβάλλον του σχολείου είναι ή τουλάχιστον πρέπει να είναι μια ιδανική μικρή κοινωνία που θα διακατέχεται από τα υψηλότερα ιδανικά και θα αναπτύσσει τις πιο σπουδαίες αξίες που έχει να επιδείξει η ανθρωπότητα: ελευθερία, δημοκρατία, δικαιοσύνη, αλληλοβοήθεια.

   Θέλετε να δείτε τους μαθητές σας να συνεργάζονται ουσιαστικά, να στηρίζουν ο ένας τον άλλον και να δείχνουν έμπρακτα το ενδιαφέρον τους για τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Να μερικές προτάσεις προερχόμενες κυρίως από εμπειρία:

    Αρχίστε δημιουργώντας κανάλια επικοινωνίας ανάμεσα σ'εσάς και τους μαθητές σας. Η ειλικρίνεια είναι η καλύτερη προσέγγιση. Μοιραστείτε μαζί τους τις σκέψεις σας, τους στόχους και τις επιδιώξεις σας που σχετίζονται μ' αυτούς. Δείξτε τους απ’ την πρώτη στιγμή ότι ανήκετε στην ομάδα και μη φοβηθείτε να διαπραγματευτείτε θέματα που σχετίζονται με τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τον ρόλο τους, τις δικές τους προσδοκίες. Κανένας στόχος δεν θα εξυπηρετηθεί αν δε γίνει ξεκάθαρο ότι σας αφορά όλους εξίσου.

    Αφού εδραιωθεί η σχέση ασφάλειας στην τάξη, έχετε διαρκώς στο νου σας να τη διαφυλάξετε αποφεύγοντας να φανείτε άδικοι ή μεροληπτικοί απέναντι σε κάποιους μαθητές. Η συμπεριφορά σας μπορεί πολύ εύκολα να γίνει αντικείμενο μίμησης από κάποιους ή να προκαλέσει σύγχυση και επιφύλαξη σε άλλους.

    Δραστηριότητες δανεισμένες από το χώρο της ψυχολογίας μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τους μαθητές να αρχίσουν να σκέφτονται τον εαυτό τους με την ιδιότητα του μέλους της ομάδας. Από τον εισαγωγικό κύκλο γνωριμίας, τις ασκήσεις αυτοπαρουσίασης, τη λεκτική καθοδήγηση του μέλους με τα κλειστά μάτια, την άσκηση του καθρέφτη,το άλμα της πίστης, τα παιχνίδια μη-λεκτικής επικοινωνίας, τα παιχνίδια ρόλων, πολλά μπορούν να λειτουργήσουν με τρόπο που θα δώσει την ευκαιρία στους μαθητές να αναπτύξουν οικειότητα, αρκεί να εφαρμόζονται με αυστηρούς κανόνες σεβασμού της διαδικασίας και των ορίων μέσα στα οποία οι μαθητές θα αισθάνονται άνετα.

    Ώρα να δοκιμαστούν οι μαθητές σε αυθεντικές καταστάσεις συνεργασίας. Ένα σημαντικό έργο που θα έχει έκταση,θα απαιτεί οργάνωση και θα άπτεται των ενδιαφερόντων τους είναι το ζητούμενο. Περιορίστε κατά το δυνατόν τους γνωστικούς στόχους που μπορούν να εξυπηρετηθούν και με άλλους τρόπους και δώστε έμφαση στον πρωταρχικό στόχο που είναι η συνεργασία. Δραστηριότητες καλλιτεχνικής φύσης, οργάνωση θεατρικών παραστάσεων, διαπραγμάτευση και παρουσίαση ενός θέματος στο σύνολο των μαθητών του σχολείου, μια πρωτοβουλία για έναν σημαντικό σκοπό, ένα μαθητικό έντυπο, είναι ενδεικτικές δράσεις. Συγκρατήστε όσο γίνεται τον εαυτό σας, ώστε να παραμείνετε σε ρόλο εμψυχωτή- καθοδηγητή. Περιορίστε τις παρεμβάσεις μόνο σε ό,τι αφορά την εξομάλυνση των διαφορών που μπορεί να προκύψουν. Αναδείξτε τις θετικές συμπεριφορές με τρόπο που να μην προκαλεί ανταγωνισμό και φθόνο.

    Για να μεγιστοποιήσετε τα θετικά αποτελέσματα ενός τέτοιου εγχειρήματος, δώστε την ευκαιρία στους μαθητές να εκφράσουν τα συναισθήματα που βίωσαν κατά τη διαδικασία. Μην παραγνωρίζετε πιθανές εκφράσεις δυσαρέσκειας, αφού μπορεί να είναι ενδεικτικές καταστάσεων που δεν έπεσαν στην αντίληψή σας. Συμφωνήστε να το κάνετε καλύτερα την επόμενη φορά. Και φυσικά ...δημιουργήστε κι άλλες ευκαιρίες συνεργασίας.