Η κατοικία στο Βυζάντιο.

Κυρίαρχος παράγοντας που καθόριζε τη μορφή των σπιτιών στο Βυζάντιο ήταν η οικονομική κατάσταση των ιδιοκτητών και έπονταν η μορφολογία του εδάφους καθώς και ο διαθέσιμος χώρος. Πέρα από τη δεδομένη διαφορά μεταξύ αρχοντικών και λαϊκών σπιτιών υπήρχε και μια διαφοροποίηση μεταξύ των οικιών της πόλης και αυτών της υπαίθρου.

Τα σπίτια της υπαίθρου χτίζονταν συνήθως σε οχυρωμένους οικισμούς, ώστε να προστατεύονται από εχθρικές επιδρομές. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο χώρος προς οικοδόμηση να είναι περιορισμένος.  Οι κατοικίες των μικροκαλλιεργητών ήταν ισόγειες και στενόχωρες. Είχαν χαμηλές πόρτες και μικρά παράθυρα. Αντίθετα, οι Δυνατοί* είχαν μεγάλα διώροφα σπίτια σκεπασμένα με κεραμίδια. Τα σπίτια τους είχαν εξωτερικά σκάλα και εξώστες*. Στα κατώγια*  των σπιτιών τους και στον περίβολό τους υπήρχαν κελάρια, πατητήρια και αποθήκες όπου αποθηκεύονταν τα τρόφιμα.

Αναπαράσταση βυζαντινού σπιτιού, 13ος αι., Πέργαμος.

Τα σπίτια είχαν συνήθως έναν ή δύο ορόφους. Υπήρχαν όμως και τριώροφα ή πολυώροφα (αναφέρονται σπίτια με εφτά και εννιά πατώματα). Στο ισόγειο των περισσοτέρων σπιτιών υπήρχαν στέρνες και χώρος για τα ζώα. Τα δωμάτια βρίσκονταν στον όροφο και χωρίζονταν από ελαφρά υλικά (ξύλο, καλάμια). Τα «βήλα» (υφάσματα/παραπετάσματα) χρησιμοποιούνταν ως εσωτερικές πόρτες. Το δάπεδο καλύπτονταν από τα «επεύχια» ή «τάπητες» (χαλιά). Στοιχεία της επίπλωσης των Βυζαντινών ήταν τα «κλινάρια», ή «κραββάτια» ή «κρεββάτια» που το στρώμα τους σχετίζονταν με την οικονομική κατάσταση του ιδιοκτήτη: άχυρο για τους φτωχούς και πούπουλο χήνας για τους εύπορους. Υπήρχαν επίσης οι «τάβλαι» (τα τραπέζια), τα «σελλία» ή «σκαμνία» (σκαμνιά).

Το φως έμπαινε στο σπίτι από τα παράθυρα που είχαν μικρά οκταγωνικά ή ορθογώνια τζάμια. Άλλες πηγές φωτισμού ήταν τα λυχνάρια, οι κανδήλες, τα πολυκάνδηλα ή τα κεριά και τα φανάρια.

*Δυνατοί = πλούσιοι μεγαλοϊδιοκτήτες. 

*εξώστης = μπαλκόνι, ταράτσα

*κατώγι = αυτό που είναι κάτω από την επιφάνεια της γης, υπόγειο.