Τι είναι το Τριώδιο; Τριώδιο είναι το βιβλίο της Εκκλησιαστικής Ακολουθίας των ύμνων που ψάλλονται από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου , μέχρι και του Μ. Σαββάτου. Με την εμφάνιση και τον βαθμιαίο καταρτισμό του σαρανταήμερου της νηστείας προ του Πάσχα, ακολούθησε και η ανάγκη της δημιουργίας σχετικής ασματικής ποίησης και της συλλογής της σε ένα βιβλίο. Έτσι δημιουργήθηκε το εκκλησιαστικό βιβλίο Τριώδιο, το οποίο αρχικά περιείχε τρεις ωδές. Περιλαμβάνει ιερά ποιήματα από τον 5ο ως τον 15ο αιώνα. Το πρώτο έντυπο του Τριωδίου εξεδόθη στην ελληνική γλώσσα το 1522 μ.Χ. Οι ψάλτες ανοίγουν αυτό το βιβλίο κατά την εσπερινή λειτουργία του Σαββάτου πριν από την Κυριακή της παραβολής του Τελώνου και του Φαρισαίου. Με αυτό τον τρόπο η Εκκλησία αναγγέλλει την έναρξη των Αποκριών, μια διαδικασία αλλαγής από το ξεφάντωμα και την κατανάλωση όλων των ειδών φαγητού σε μια βαθμιαία πνευματική κατάσταση μετάνοιας και μεταμέλειας, και μιας σταδιακής μείωσης της κατανάλωσης κάποιων τροφίμων.
Κατά την πρώτη εβδομάδα του Τριωδίου, επιτρέπεται η κατανάλωση κρέατος όλη την εβδομάδα, ακόμα και την Τετάρτη και την Παρασκευή. Οι διάφοροι τρόποι ετοιμασίας των πιάτων με κρέας είναι τόσο ποικίλοι όσο και οι τοπικές παραδόσεις. Μαζί με αυτά, υπάρχει και η παράδοση του μασκαρέματος. Αυτή προέρχεται από την ειδωλολατρική παράδοση του μασκαρέματος για να διώξουν τα κακά πνεύματα του χειμώνα και να εξασφαλίσουν μια επιτυχημένη ανοιξιάτικη σοδειά από την σπορά του φθινοπώρου. Στη λαϊκή παράδοση, οι στολές και τα σατιρικά έργα έχουν ως θέματα γάμους, ζώα και μάγους όλα σύμβολα της νέας ανάπτυξης, της καρποφορίας και της εκδίωξης των κακών πνευμάτων.
Μια από τις πιο εορταστικές ημέρες αυτής της περιόδου είναι η Τσικνοπέμπτη, που είναι η τελευταία ημέρα κρεατοφαγίας της εβδομάδας κατά την διάρκεια της Κρεατινής εβδομάδας.
Σύμφωνα με την παράδοση, όλοι, ακόμα και οι πιο φτωχοί μιας κοινότητας, πρέπει να ψήσουν κρέας με λίγο λίπος επάνω του ώστε ο καπνός, η τσίκνα, να γεμίσει την ατμόσφαιρα και οι άλλοι να ξέρουν ότι γιορτάζουν αυτή τη μέρα. Έτσι πήρε το όνομά της η Τσικνοπέμπτη. Η κάθε οικογένεια έψηνε το κρέας της και το πήγαινε σε άλλο σπίτι, ή όλοι μαζεύονταν σε ένα σπίτι για να ψήσουν μαζί, στέλνοντας την μυρωδιά του ψητού κρέατος σε όλη τη γειτονιά. Έτσι οδηγούμαστε στην Κυριακή των Απόκρεω που σημειώνει την τελευταία μέρα κατανάλωσης κρέατος.
Η λέξη "καρναβάλι" προέρχεται από το λατινικό "carnem levare" ή "carnis levamen", που σημαίνει τη "διακοπή της κρεατοφαγίας". Η ελληνική λέξη είναι "αποκριά". Και επομένως, η περίοδος των τριών εβδομάδων ξεφαντώματος και κατανάλωσης άφθονου κρέατος και γαλακτοκομικών ονομάζεται Απόκριες (αν και την τελευταία εβδομάδα καταναλώνονται μόνο ψάρι και γαλακτοκομικά). Αποκριά ετυμολογικά σημαίνει μακριά από το κρέας. (εκκλησιαστικά) Είναι η περίοδος προετοιμασίας του ανθρώπου, ψυχικής και σωματικής, για βιώσει το Θείο Πάθος και την ανάσταση του Σωτήρα Χριστού.. Περιλαμβάνει τις τρεις εβδομάδες πριν από την Μεγάλη Σαρακοστή, που μας ανοίγει το Τριώδιο. Η περίοδος αυτή προσδιορίζεται από τις Κυριακές του «Τελώνου και Φαρισαίου», του «Ασώτου», των «Απόκρεω» και της «Τυρινής». Η Μεγάλη Σαρακοστή ξεκινά από την Καθαρά Δευτέρα.
Αποκριά (λαογραφικά) Η περίοδος αυτή συνδυάζεται με το έθιμο του «Καρνάβαλου» που είναι η θεότητα της Αποκριάς. Είναι έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας, του «μασκαρέματος». Για την προέλευσή του υπάρχουν πολλές εκδοχές: Από τα Σατουρνάλια ή τα Λουπερκάλια των Ρωμαίων. Ίσως και από την μεταφορά των Καλανδών, πάλι, των Ρωμαίων από την αρχή του έτους στην αρχή της Άνοιξης. Αλλά, είναι πιθανόν, και από τη συγχώνευση εθίμων που υφίστανται από την αρχαιότητα και έχουν σχέση με την αναγέννηση της φύσης. Από όπου, όμως κι αν προέρχονται, τι βέβαιον είναι ότι γιορτάζονταν και βιώνονταν δυναμικά από το λαό μας. Σε όλες σχεδόν τις περιοχές της πατρίδας μας γιορτάζονταν οι Αποκριές με τον ίδιο τρόπο, με μικρές διαφορές ή παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή.
Από τον ιστοχώρο της Βούλας Βαβαρούτσου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου