Τα βουνά της Ελλάδας

Τι θα μάθουμε:

- Ποια είναι τα μεγαλύτερα βουνά και οι οροσειρές της Ελλάδας.

ΤΑ ΒΟΥΝΑ με την οίηση των ερειπίων 

τα βουνά τα βαρύθυμα τα μαστοφόρα

        τα βουνά τα σαν ύφαλα μιας οπτασίας 

τα κλεισμένα ολούθε και τα σαραντάπορα

        Τα γεμάτα ψιλόβροχο σαν μοναστήρια 

τα χωμένα στο πούσι των προβάτων

        τα ήρεμα πηγαίνοντας καθώς βουκόλοι 

με το μαύρο ζιμπούνι και με το πανωμάντιλο

        Η Πίνδος, η Ροδόπη, ο Παρνασσός 

ο Όλυμπος, ο Τυμφρηστός, ο Ταΰγετος 

        η Δίρφυς, ο Άθως, ο Αίνος

Οδυσσέας Ελύτης, Άξιον Εστί (Δοξαστικόν)

οίηση = αλαζονεία/υπεροψία
σαραντάπορα = γεμάτα περάσματα
πούσι = ομίχλη

Η πατρίδα μας είναι μια ορεινή χώρα. Το 80% του εδάφους της καλύπτεται από μικρά και μεγάλα βουνά. 

Παρατηρήστε τον παρακάτω γεωμορφολογικό χάρτης της Ελλάδας. Ποιο γράμμα της αλφαβήτου σχηματίζουν τα βουνά της πατρίδας μας;

Τα βουνά της Ελλάδας σχηματίζουν το γράμμα Γ. Η οροσειρά της Ροδόπης χαράσσει την οριζόντια γραμμή και η οροσειρά της Πίνδου την κάθετη.

Οροσειρά της Πίνδου:

Είναι η μεγαλύτερη οροσειρά της Ελλάδας με ψηλότερη κορυφή το Σμόλικα (2.637 μ.). 

 Αποτελεί συνέχεια των Δειναρικών Άλπεων που βρίσκονται στην Κροατία. Ξεκινά από τα σύνορα της χώρας μας με την Αλβανία, διασχίζει την Ήπειρο και τη Στερεά Ελλάδα.

Σύμφωνα με πολλούς γεωγράφους προέκταση της Πίνδου αποτελούν τόσο τα βουνά της Πελοποννήσου (Παναχαϊκό όρος,  Ευρύμανθος, Μαίναλος, Παρνασσός, Ταϋγετος) όσο και τα βουνά της Κρήτης (Λευκά Όρη,  Ίδη).

Οροσειρά της Ροδόπης:

Εκτείνεται κατά μήκος των
ελληνοβουλγαρικών συνόρων (βόρεια των νομών Δράμας, Ξάνθης και Ροδόπης). 

Χαρακτηριστικό της οροσειράς είναι ο μεγάλος αριθμός των κορυφών με χαμηλό υψόμετρο. Ψηλότερη κορυφή (εντός ελληνικού εδάφους) είναι η Δελημπόσκα (1.953 μ.) στο νομό Δράμας.

Σύμφωνα με τη μυθολογία το όνομά της το πήρε από τη βασίλισσα της Θράκης Ροδόπη, την οποία οι θεοί μεταμόρφωσαν σε βουνό, για να τιμωρήσουν την αλαζονεία της.

Στην οροσειρά της Ροδόπης υπάρχει το δάσος Φρακτού Δράμας που το 1980 ανακυρήχθηκε διατηρητέο Μνημείο της Φύσης. Ανακαλύφθηκε τυχαία στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Σε αυτό υπάρχουν δέντρα 300 ετών που το ύψος τους ξεπερνά τα 50 μ. 

Την οροσειρά της Ροδόπης διασχίζει ο ποταμός Νέστος με τους δεκάδες παραποτάμους του.

Νέστος

Όλα τα βουνά (μικρά και μεγάλα) της Ελλάδας αποτελούν τον κατακόρυφο διαμελισμό της χώρας μας. Πολλά από αυτά έχουν άγριες και απότομες πλαγιές, βαθιά φαράγγια και κοιλάδες. Τα περισσότερα βουνά έχουν κατεύθυνση από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά. 


Κάνε κλικ εδώ για να δεις έναν κατάλογο με όλα τα βουνά της Ελλάδας. Βρες στο γεωφυσικό χάρτη πέντε ψηλότερα. Σε ποια γεωγραφικά διαμερίσματα ανήκουν;

Ο Όλυμπος κι ο Κίσαβος, τα δυο βουνά μαλώνουν

το ποιο θα ρίξει τη βροχή, το ποιο θα ρίξει χιόνι.

Κι ο Κίσαβος ρίχνει βροχή κι ο Όλυμπος το χιόνι.

Γυρίζει τότε ο Όλυμπος και λέγει του Κισάβου.

«Μη με μαλώνεις, Κίσαβε, μπρε τουρκοπατημένε.

Εγώ είμ΄ ο γέρος Όλυμπος, στον κόσμο ξακουσμένος.

Έχω σαράντα δυο κορφές κι εξήντα δυο βρυσούλες.

Έχω και το χρυσόν αϊτό, το χρυσοπλουμισμένο».

Δημοτικό τραγούδι

Κάνε κλικ
 εδώ
και
 εδώ
για να παίξεις
με τα βουνά της Ελλάδας.

Τα βουνά στην ελληνική μυθολογία και ιστορία:

Όλυμπος:

- κατοικία των Δώδεκα «Ολύμπιων» Θεών

- κρησφύγετο κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας κλεφτών και αρματολών

Πήλιο:

- τόπος κατοικίας των Κενταύρων

Ελικώνας:

- αφιερωμένος στις 9 μούσες

Ίδη:

- εδώ βρήκε καταφύγιο ο Δίας για να γλυτώσει από τον πατέρα του τον Κρόνο

Παγγαίο:

- εδώ ανέβαινε ο Ορφέας κάθε πρωί για να είναι ο πρώτος που θα έβλεπε τον Ήλιο ώστε να τον χαιρετίσει

Χελμός:

- εδώ κατοικούσε η Στύγα που είχε πάρει μέρος στην Τιτανομαχία ενάντια στους θεούς του Ολύμπου. Αργότερα ζήτησε συγνώμη από το Δία ο οποίος όρισε να είναι αυτή ο μεγαλύτερος όρκος των θεών. 

Ταϋγετος:

- εδώ εκπαιδεύονταν οι Σπαρτιάτες

Παρνασσός:

- λημέρι των κλεφτών κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας

Σμόλικας:

- από εδώ ξεκίνησε η προέλαση του ελληνικού στρατού κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του ΄40

Γλωσσάριο:

Κατακόρυφος διαμελισμός: οι οροσειρές, τα βουνά, οι πεδιάδες, οι κοιλάδες, τα φαράγγια κ.λπ. μιας περιοχής.

Οροσειρά: σύνολο διαδοχικών βουνών.

Χαράδρα: βαθύ και στενό άνοιγμα που σχηματίζεται ανάμεσα σε δύο βουνά.

Φαράγγι: βαθιά και απόκρημνη χαράδρα.

Υψόμετρο:  η απόσταση, το ύψος στο οποίο βρίσκεται ένα σημείο της επιφάνειας της Γης πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Λόφος (ΥΠΟΚ.: λοφίσκος, λοφάκι): ύψωμα της γης με υψόμετρο κάτω από 300 μ., χαμηλότερο από βουνό.

Λοφοσειρά: λόφοι που σχηματίζουν μια σειρά.