Μεγάλα νησιωτικά συμπλέγματα και νησιά της Ελλάδας

Τι θα μάθουμε:

- τα μεγάλα ελληνικά νησιά και νησιωτικά συμπλέγματα

- σε ποια πελάγη βρίσκονται

… Τότε είπε και γεννήθηκεν η θάλασσα

και είδα και θαύμασα

Και στη μέση της έσπειρε κόσμους μικρού κατ΄

εικόνα και ομοίωσή μου:

Ίπποι πέτρινοι με τη χαίτη ορθή

και γαλήνιοι αμφορείς

και λοξές δελφινιών ράχες

Η Ίος, η Σίκινος, η Σέριφος, η Μήλος…

ΑΥΤΟΣ

Ο κόσμος ο μικρός ο μέγας!

Οδυσσέας Ελύτης, Άξιον Εστί (Η Γένεσις)

Στην παρακάτω εικόνα βλέπεις το νησί της Σαμοθράκης. Προσπάθησε να δώσεις τον ορισμό της έννοιας ¨νησί¨. Ποια νησιά της Ελλάδας γνωρίζεις; Ποια έχεις επισκεφτεί;

Νησί ονομάζουμε ένα μικρό ή μεγάλο τμήμα ξηράς που βρέχεται γύρω-γύρω από θάλασσα.

Παρατήρησε τον παρακάτω χάρτη. Σε ποιο πέλαγος βρίσκονται τα περισσότερα νησιά στη χώρα μας;

Τα περισσότερα ελληνικά νησιά βρίσκονται στο Αιγαίο Πέλαγος. Περίπου το 1/5 της συνολικής επιφάνειας της Ελλάδας αποτελείται από νησιά. Τα ελληνικά νησιά είναι περισσότερα από 2.000.

Το έδαφος των ελληνικών νησιών, κυρίως στο Αιγαίο, είναι γενικά ορεινό. Μικρές πεδιάδες υπάρχουν στα παράλια και οι ακτές τους έχουν πλούσιο και πολύπλοκο διαμελισμό.

Στην εικόνα που ακολουθεί βλέπεις ένα νησιωτικό σύμπλεγμα. Δοκίμασε να διατυπώσεις τον ορισμό της έννοιας ¨νησιωτικό σύμπλεγμα¨. Ποια νησιωτικά συμπλέγματα γνωρίζεις;

Νησιωτικό σύμπλεγμα ονομάζουμε μια ομάδα μικρών ή μεγάλων νησιών που βρίσκονται στην ίδια θαλάσσια περιοχή. 

Τα κυριότερα νησιωτικά συμπλέγματα
της Ελλάδας είναι:

- οι Κυκλάδες

- οι Σποράδες

- τα Δωδεκάνησα

- τα Επτάνησα

- τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου

.

Κοιτώντας το χάρτη της Ελλάδας, παρατηρούμε ότι το Αιγαίο Πέλαγος έχει πολλά μικρά και μεγάλα νησιά και βραχονησίδες, που φαίνονται να είναι σπαρμένα στην τύχη. Αυτή η κατανομή έκανε τους παλιούς γεωγράφους να τα ονομάζουν όλα Σποράδες. Σήμερα το όνομα Σποράδες έχει διατηρηθεί μόνο για ορισμένα νησιά του Βόρειου Αιγαίου (Σκόπελος, Σκιάθος κ.ά.).

Οι Κυκλάδες λέγονται έτσι γιατί μοιάζουν να σχηματίζουν κύκλο γύρω από το ιερό για τους αρχαίους Έλληνες νησί της Δήλου.

Τα Δωδεκάνησα οφείλουν το όνομά τους στα δώδεκα μεγαλύτερα νησιά, αν και στην πραγματικότητα περιλαμβάνουν πολλά μικρότερα νησιά.

Στο Ιόνιο βρίσκονται δεκάδες μικρά και μεγάλα νησιά. Επειδή όμως τα σημαντικότερα από αυτά είναι επτά, έχει επικρατήσει να λέγονται Επτάνησα.

Τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου πελάγους είναι κομμάτια της μεγάλης στεριάς που ονομαζόταν Αιγηίδα και υπήρχε στην περιοχή πριν από 7 εκατομμύρια χρόνια. Η Αιγηίδα ήταν το Αιγαίο πέλαγος, όπως και ολόκληρη η περιοχή στα βόρεια της Κρήτης, στα νότια του Αίμου, στα δυτικά της Μικράς Ασίας και στα ανατολικά του Ιονίου πελάγους. Με τον καιρό η Αιγηίδα κατακερματίστηκε εξαιτίας ορισμένων δυνάμεων που έδρασαν στο εσωτερικό της Γης, με αποτέλεσμα άλλα τμήματα της να ανυψωθούν και άλλα να βυθιστούν.

Μερικά νησιά του Αιγαίου έχουν ηφαίστεια (Σαντορίνη, Μήλος, Κίμωλος, Νίσυρος).

Ηφαίστειο Σαντορίνης 

Ηφαίστειο Νισύρου

Γλωσσάριο:

Νησιωτικό σύμπλεγμα: ομάδα μικρών και μεγάλων νησιών που βρίσκονται σε μια θαλάσσια περιοχή.

Βραχονησίδα: μικρό και ακατοίκητο βραχώδες νησί.