Τα δόντια μας – Η αρχή του ταξιδιού της τροφής

Τα πρώτα δόντια του ανθρώπου φυτρώνουν μέσα από τα ούλα, από την ηλικία των 6 μηνών έως 3 ετών. Είναι συνολικά 20 (10 σε κάθε γνάθο) και ονομάζονται νεογιλά. Σε ηλικία 6 ετών αρχίζουν να πέφτουν και στη θέση τους φυτρώνουν 32 μόνιμα δόντια (16 σε κάθε γνάθο). Τα δόντια της πάνω και κάτω γνάθου είναι όμοια. Η διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται συνήθως μέχρι την ηλικία των 20 ετών.

Τα δόντια είναι τα όργανα του πεπτικού συστήματος με τα οποία κόβουμε και μασάμε τις τροφές. Βρίσκονται στην πάνω και στην κάτω σιαγόνα της στοματικής κοιλότητας.

Ανάλογα με τη θέση τους στο στόμα, το σχήμα τους και την λειτουργία που επιτελούν διακρίνουμε τα δόντια σε τέσσερα είδη:

α) Κοπτήρες (τομείς)

β) Κυνόδοντες

γ) Προγόμφιοι

δ) Γομφίοι

1. Κοπτήρες, 2. Κυνόδοντες, 3. Προγόμφιοι, 4. Γομφίοι

Κοπτήρες (τομείς):

Πλατιά δόντια με μικρή επιφάνεια. Με αυτά κόβουμε τις τροφές.

Κυνόδοντες:

Μυτερά δόντια με μικρή επιφάνεια. Με αυτά σχίζουμε τις τροφές.

Προγόμφιοι:

Πλατιά δόντια με μεγάλη επιφάνεια. Με αυτά μασάμε τις τροφές.

Γομφίοι:

Πλατιά δόντια με επιφάνεια μεγαλύτερη από όλα τα άλλα δόντια. Με αυτά μασάμε τις τροφές.

1. Κοπτήρες (τομείς), 2. Κυνόδοντες, 3. Προγόμφιοι, 4. Γομφίοι

Παρατήρησε τις παρακάτω εικόνες. Ποιες διαφορές παρατηρείς ανάμεσα στα νεογιλά και στα μόνιμα δόντια.

Νεογιλά

                                                                                  Μόνιμα

Τα νεογιλά δόντια είναι 10 σε κάθε σιαγόνα ενώ τα μόνιμα 16. Τα νεογιλά δόντια είναι μικρότερα από τα μόνιμα. Ο αριθμός των κοπτήρων και των κυνόδοντων είναι ο ίδιος, στα νεογιλά όμως δεν υπάρχουν προγόμφιοι αλλά μόνο 4 γομφίοι, ενώ στα μόνιμα υπάρχουν 4 προγόμφιοι και 6 γομφίοι. 

Ανατομία του δοντιού
(από τι αποτελείται ένα δόντι)

Το δόντι αποτελείται από τι μύλη (το τμήμα του δοντιού που φαίνεται, που βρίσκεται πάνω από τα ούλα) και τη ρίζα (το τμήμα του δοντιού που δε φαίνεται, που βρίσκεται μέσα στα ούλα). 

1. Μύλη, 2. Ρίζα, 3. Αδαμαντίνη, 4. Οδοντίνη, 5. Οστεϊνη, 6. Πολφός 

Η μύλη καλύπτεται εξωτερικά από την αδαμαντίνη (σμάλτο των δοντιών) και εσωτερικά από την οδοντίνη. Η αδαμαντίνη είναι μια λευκή, σχεδόν διάφανη ουσία. Σε αυτήν οφείλεται η σκληρότητα των δοντιών μας. Η οδοντίνη έχει κίτρινο χρώμα. Από το συνδυασμό του χρώματος της αδαμαντίνης και της οδοντίνης προκύπτει το χρώμα των δοντιών μας.

Η οδοντίνη καλύπτει και τη ρίζα του δοντιού περιβάλλεται, στην περιοχή της ρίζας, από την οστεϊνη. Κάτω από την οδοντίνη υπάρχει μια μαλακή ουσία, που ονομάζεται πολφός. Στον πολφό βρίσκονται τα αιμοφόρα αγγεία και τα νεύρα.  

Οι ονομασίες των δοντιών

Κοπτήρες = ονομάζονται έτσι επειδή κόβουν την τροφή.

Κυνόδοντες = πήραν την ονομασία από την αρχαία ελληνική λέξη ¨κύων", που σημαίνει σκύλος, καθώς στο σκύλο τα δόντια αυτά είναι ιδιαίτερα μεγάλα. 

Γομφίοι ή τραπεζίτες = γιατί έχουν μεγάλη επιφάνεια, "τράπεζα¨ (τραπέζι) έτσι ώστε να είναι πιο εύκολη η μάσηση των τροφών. 

Γομφίοι (οι τελευταίοι που αποκτάμε) ή σωφρονιστήρες ή φρονιμίτες = επειδή τους αποκτάμε, μετά το 20ο έτος της ηλικίας μας, όταν πλέον είμαστε... φρόνιμοι.

Ένας οδοντίατρος μιλάει για τους ασθενείς του

Οι περισσότεροι ασθενείς μου δηλώνουν ότι γνωρίζουν πόσο σημαντική είναι για την υγεία των δοντιών του η καθημερινή περιποίηση. Παρ΄ όλα αυτά, οι πιο πολλοί επισκέπτονται το ιατρείο μου όταν πονάνε.

Για παράδειγμα τα 7 από τα 10 παιδιά που έρχονται σε μένα για θεραπεία και όχι για έλεγχο των δοντιών τους.