Σελίδες

Τετάρτη 24 Νοεμβρίου 2010

Προστακτική σύνθετων ρημάτων

Θέλει προσοχή όταν σχηματίζουμε την προστακτική των σύνθετων ρημάτων. Ενώ τα σύνθετα ρήματα μπορεί να παίρνουν εσωτερική αύξηση όταν σχηματίζουν τον παρατατικό και τον αόριστο της οριστικής δεν παίρνουν αύξηση στην προστακτική.

Οριστική
Προστακτική
Ενεστώτας
Παρατατικός
Αόριστος
Αόριστος
καταγράφω
κατέγραφα
κατέγραψα
κατάγραψε/κατάγραφε
υπογράφω
υπέγραφα
υπέγραψε
υπόγραψε/υπόγραφε

9 σχόλια:

  1. Στην προστακτική αορίστου στο ρήμα καταγράφω έχετε γράψει "υπόγραφε" και δεν νομίζω ότι είναι σωστό..είναι;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Είναι σωστό. Ακριβώς αυτό πρέπει να προσέχουμε όταν σχηματίζουμε την προστακτική Αορίστου:
    ότι δεν παίρνουν εσωτερική αύξηση, δηλ. το υπο- δεν γίνεται υπε- στην προστακτική Αορίστου,όπως γίνεται στον Παρατατικό και Αόριστο.
    Δες ακόμη μερικά παραδείγματα:
    αντιγράφω-αντέγραφε-αντέγραψε-αντίγραψε
    απορρίπτω-απέρριπτα-απέρριψα-απόρριψε
    επιλέγω-επέλεγα-επέλεξα-επίλεξε
    Ξέρω ότι ακούγεται ¨κάπως παράξενα¨. Το ίδιο πρόβλημα με σένα είχαν και οι μαθητές μου. Αυτός όμως είναι ο κανόνας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η προστακτική ενεστώτα του υπογράφω είναι υπόγραφε. Η προστακτική αορίστου όμως είναι υπόγραψε. Το υπόγραφε που βάλατε είναι λανθασμένο.

      Διαγραφή
    2. Ο καβαφικός στίχος «Επέστρεφε συχνά και παίρνε με» είναι όντως λάθος;

      «Μα γίνεται να είναι "λάθος" η ποίηση; Τέλος πάντων, γλωσσολογικά μιλώντας: στη γλωσσική ποικιλία που μιλούσε ο Καβάφης (όπως και σ' αυτή που μιλάω εγώ, αλλά και πολλοί Νεοέλληνες), το "επίστρεφε" ακούγεται απλώς τερατώδες, όπως και τα "σύλλαβέ τον" ή "επίλεξε". Ωστόσο παρατηρείται εδώ και κάποια χρόνια προσπάθεια να επιβληθούν τέτοιοι τύποι ως δόκιμοι, ως αυτοί που πρέπει να χρησιμοποιούμε. Κι εδώ ακριβώς κρύβεται η ασάφεια του όρου "γλωσσικό λάθος".

      Αν στη μητρική μου ποικιλία λέω λ.χ. "με το έδωσαν", "πιανόσαντε" ή "ήντουσαν", κάνω λάθος; Οσον αφορά το ότι τέτοιοι τύποι και δομές θεωρούνται αδόκιμα, ναι, κάνω λάθος. Ωστόσο, ως φυσικός ομιλητής των ιδιωμάτων της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας ή της Βόνιτσας, εννοείται πως δεν κάνω λάθος. Κανονικά αυτή τη διαφοροποίηση μεταξύ δόκιμου (τι λέμε δημοσία) και γραμματικού (τι είναι σύμφωνο προς τη μητρική μας ποικιλία) θα έπρεπε να μας τη διδάσκει το σχολείο. Εγώ (απόσπασμα από συνέντευξη του Φοίβου Παναγιωτίδη καθηγητή Γλωσσολογίας πανεπιστημίου Κύπρου ) προσωπικά πάντως αρνούμαι να πω "επίστρεφε", "σύλλαβέ τον" κι "επίλεξε

      Διαγραφή
    3. Ο καβαφικός στίχος «Επέστρεφε συχνά και παίρνε με» είναι όντως λάθος;

      «Μα γίνεται να είναι "λάθος" η ποίηση; Τέλος πάντων, γλωσσολογικά μιλώντας: στη γλωσσική ποικιλία που μιλούσε ο Καβάφης (όπως και σ' αυτή που μιλάω εγώ, αλλά και πολλοί Νεοέλληνες), το "επίστρεφε" ακούγεται απλώς τερατώδες, όπως και τα "σύλλαβέ τον" ή "επίλεξε". Ωστόσο παρατηρείται εδώ και κάποια χρόνια προσπάθεια να επιβληθούν τέτοιοι τύποι ως δόκιμοι, ως αυτοί που πρέπει να χρησιμοποιούμε. Κι εδώ ακριβώς κρύβεται η ασάφεια του όρου "γλωσσικό λάθος".

      Αν στη μητρική μου ποικιλία λέω λ.χ. "με το έδωσαν", "πιανόσαντε" ή "ήντουσαν", κάνω λάθος; Οσον αφορά το ότι τέτοιοι τύποι και δομές θεωρούνται αδόκιμα, ναι, κάνω λάθος. Ωστόσο, ως φυσικός ομιλητής των ιδιωμάτων της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας ή της Βόνιτσας, εννοείται πως δεν κάνω λάθος. Κανονικά αυτή τη διαφοροποίηση μεταξύ δόκιμου (τι λέμε δημοσία) και γραμματικού (τι είναι σύμφωνο προς τη μητρική μας ποικιλία) θα έπρεπε να μας τη διδάσκει το σχολείο. Εγώ (απόσπασμα από συνέντευξη του Φοίβου Παναγιωτίδη καθηγητή Γλωσσολογίας πανεπιστημίου Κύπρου ) προσωπικά πάντως αρνούμαι να πω "επίστρεφε", "σύλλαβέ τον" κι "επίλεξε

      Διαγραφή
  3. Ευχαριστώ για την παρατήρηση. Πρέπει πραγματικά να συμπληρωθεί το ¨υπόγραψε¨. Δεν είναι όμως λάθος το ¨υπόγραφε¨ αλλά στην Προστακτική Αορίστου ισχύουν και οι δύο τύποι: υπόγραψε/υπόγραφε, υπογράψτε/υπογράφτε (βλ. Τα Ρήματα της Νέας Ελληνικής - Άννα Ιορδανίδου, σ.125).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ο καβαφικός στίχος «Επέστρεφε συχνά και παίρνε με» είναι όντως λάθος;

    «Μα γίνεται να είναι "λάθος" η ποίηση; Τέλος πάντων, γλωσσολογικά μιλώντας: στη γλωσσική ποικιλία που μιλούσε ο Καβάφης (όπως και σ' αυτή που μιλάω εγώ, αλλά και πολλοί Νεοέλληνες), το "επίστρεφε" ακούγεται απλώς τερατώδες, όπως και τα "σύλλαβέ τον" ή "επίλεξε". Ωστόσο παρατηρείται εδώ και κάποια χρόνια προσπάθεια να επιβληθούν τέτοιοι τύποι ως δόκιμοι, ως αυτοί που πρέπει να χρησιμοποιούμε. Κι εδώ ακριβώς κρύβεται η ασάφεια του όρου "γλωσσικό λάθος".

    Αν στη μητρική μου ποικιλία λέω λ.χ. "με το έδωσαν", "πιανόσαντε" ή "ήντουσαν", κάνω λάθος; Οσον αφορά το ότι τέτοιοι τύποι και δομές θεωρούνται αδόκιμα, ναι, κάνω λάθος. Ωστόσο, ως φυσικός ομιλητής των ιδιωμάτων της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας ή της Βόνιτσας, εννοείται πως δεν κάνω λάθος. Κανονικά αυτή τη διαφοροποίηση μεταξύ δόκιμου (τι λέμε δημοσία) και γραμματικού (τι είναι σύμφωνο προς τη μητρική μας ποικιλία) θα έπρεπε να μας τη διδάσκει το σχολείο. Εγώ (απόσπασμα από συνέντευξη του Φοίβου Παναγιωτίδη καθηγητή Γλωσσολογίας πανεπιστημίου Κύπρου ) προσωπικά πάντως αρνούμαι να πω "επίστρεφε", "σύλλαβέ τον" κι "επίλεξε

    ΑπάντησηΔιαγραφή