Η λέξη «τσουνάμι» είναι ιαπωνική και αποτελείται από τις λέξεις tsu = λιμάνι και nami = κύμα (tsu, 津 καιnami, 波). Στα ελληνικά μπορεί να μεταφραστεί ως «κύμα του λιμανιού». Η ονομασία αυτή δόθηκε από τους Ιάπωνες, που πλήττονται συχνά από αυτά, λόγω του ότι δεν γίνονται αντιληπτά και δεν αποτελούν κίνδυνο για τα πλοία στην ανοιχτή θάλασσα, αλλά είναι πολύ καταστρεπτικά όταν φθάσουν σε παράλιες περιοχές.
Τσουνάμι μπορεί να προκληθεί από διάφορες αιτίες:
- από έναν υποθαλάσσιο σεισμό
- από μια ηφαιστειακή έκρηξη
- από μια κατολίσθηση του πυθμένα των ωκεανών
- από μια πυρηνική έκρηξη ή δοκιμές
- από μια σύγκρουση μετεωριτών η αστεροειδών με τη Γη
Ένα τσουνάμι μπορεί να έχει μήκος κύματος 100 έως 200 km (η απόσταση δύο διαδοχικών κορυφών του).
Το ύψος του κύματος είναι μικρό αρχικά, μόλις μισό μέτρο, φαίνεται δηλαδή αρχικά σαν ένα αθώο κύμα. Μετά όμως, μεγαλώνει γρήγορα και όταν φθάσει στην ακτή, το ύψος του μπορεί να φτάσει και τα 40 μέτρα πάνω από την κανονική στάθμη της θάλασσας. Λόγω του μικρού ύψους του κύματος τα πλοία που βρίσκονται μακριά απ' τις ακτές όχι μόνο δεν κινδυνεύουν αλλ' ούτε καν αντιλαμβάνονται την ύπαρξη αυτών των κυμάτων.
Ενώ λοιπόν στον ωκεανό δεν διακρίνεται στις ακτές εμφανίζεται σαν ένα τεράστιο κύμα.
Η ταχύτητα του ξεπερνά την ταχύτητα του ήχου, ακόμα και τα 800 km/h και είναι τόσο μεγαλύτερη, όσο μεγαλύτερο είναι και το βάθος της θάλασσας. Όταν το τσουνάμι πλησιάζει την ακτή ελαττώνεται η ταχύτητά του γιατί μειώνεται το βάθος της θάλασσας, όμως ταυτόχρονα αποκτά ολοένα μεγαλύτερο ύψος. Ενώ στον ανοιχτό ωκεανό το ύψος αυτό δεν ξεπερνά τα 5-6 μέτρα , στην ακτή μπορεί να φθάσει τα 30 ή και τα 40 μέτρα . Εκεί οφείλεται και η μεγάλη καταστρεπτικότητα τους.
Πριν χτυπήσει ένα ισχυρό τσουνάμι, η στάθμη της θάλασσας χαμηλώνει και το νερό αποτραβιέται από την ακτή, δίνοντας την εντύπωση ότι «όλη η θάλασσα έφυγε προς τα πίσω». Ο χρόνος από την στιγμή που το νερό αποτραβιέται από την ακτή, έως το χτύπημα του τσουνάμι είναι ελάχιστος, γύρω στα 5 λεπτά.
Δεν πρέπει να ταυτίζουμε το τσουνάμι με το παλιρροιακό κύμα. Τα παλιρροιακά κύματα δημιουργούνται σε μεγάλη θαλάσσια επιφάνεια από τις έλξεις Σελήνης και Ήλιου στην υδρόσφαιρα (το υδάτινο περίβλημα της Γης, που αποτελούν οι Ωκεανοί, Θάλασσες, λίμνες και ποταμοί και στο οποίο συμπεριλαμβάνεται το σύνολο των υπογείων υδάτων καθώς και εκείνο των υδρατμών της ατμόσφαιρας).
Ιστορικά τσουνάμι
- Πριν από 50 εκατομμύρια χρόνια στο Μεξικό προκλήθηκε ένα μεγάλο τσουνάμι από πτώση ενός μετεωρίτη, εκεί που σήμερα βρίσκεται ο κόλπος του Μεξικού, δημιουργώντας ένα μέγκα τσουνάμι που προχώρησε στην ξηρά 100 ολόκληρα χιλιόμετρα και η σκόνη άλλαξε το κλίμα της Γης. Πιστεύεται ότι η εξαφάνιση των δεινοσαύρων οφείλεται σε αυτή την αιτία.
- Το γνωστό τσουνάμι της Σαντορίνης, γύρω στα 1490 π.Χ, που θεωρήθηκε η αιτία της καταστροφής του μινωικού πολιτισμού. Οφείλεται στην έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης και δημιουργήθηκε ένα μέγκα τσουνάμι ύψους
- Το πρώτο καταγεγραμμένο ιστορικά τσουνάμι συνέβη στην παράκτια Συρία κατά το 2000 π.Χ.
- Στην Ελλάδα το παλαιότερο είναι αυτό πού κατέστρεψε τον Περσικό στόλο στην Ποτίδαια τής Χαλκιδικής το 479 π.Χ.
- Επίσης πολύ σημαντικό τσουνάμι είναι αυτό που έπληξε την Αλεξάνδρεια τον Ιούλιο τού 365 μ.Χ. που προκλήθηκε από σεισμό μεγέθους 8.2 τής κλίμακας Ρίχτερ. Ο αριθμός των θυμάτων ανήλθε στους 50.000.
Ένα από τα πλέον καταστρεπτικά τσουνάμι της σύγχρονης ιστορίας (και αυτό με τον μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπινων θυμάτων) εκδηλώθηκε μετά τον σεισμό της 26ης Δεκεμβρίου 2004 στην Ινδονησία, το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα σχεδόν 250.000 νεκρούς και τεράστιες υλικές ζημιές. Ως μέγεθος, το μεγαλύτερο στην ιστορία τσουνάμι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ήταν αυτό που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα (Ινδονησία) το 1883. Το μέγιστο ύψος των κυμάτων που δημιουργήθηκαν έφτασε τα 40 μέτρα .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου