Τι σημαίνει'Ευέλικτη ζώνη"-σχέση με το ΔΕΠΠΣ ΚΑΙ ΑΠΣ

"Ευέλικτη ζώνη" μια καινοτομία που ισχύει στα Ελληνικά Σχολεία πάνω από μια δεκαετία ..Έχουν ειπωθεί πολλά για αυτή αλλά οι γνώσεις ειδικά των γονέων σχετικά με την αναγκαιότητά της τη σπουδαιότητά της στη σχολική και διδακτική πράξη και το τι εξυπηρετεί  μέσα στο ωρολόγιο πρόγραμμα   ,είναι σχεδόν μηδαμινή.
Ας προσπαθήσω λοιπόν .προς ενημέρωση κυρίως των γονέων  αλλά και των νέων συναδέλφων ,να εξηγήσω με όσο πιο απλά λόγια μπορώ τι σημαίνει ευέλικτη ζώνη.
Θα χρησιμοποιήσω  τα λόγια του καθηγητή Σταματη Αλαχιώτη (τ.προέδρου του Παιδαγωγικού ινστιτούτου) για να δώσω το γενικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται.

 "Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) στοχεύει τόσο στην καλύτερη και ισόρροπη κατανομή της διδακτέας ύλης ανά τάξη, όσο και στην εφικτή διαθεματική προσέγγιση της γνώσης.

Μέσα στα πλαίσια διαμόρφωσης του ΔΕΠΠΣ εντάσσεται και η “ευέλικτη ζώνη διαθεματικών και δημιουργικών δραστηριοτήτων” για το Δημοτικό και η “ζώνη καινοτόμων δράσεων” για το Γυμνάσιο (ανάλογες και σχετικές δραστηριότητες προβλέπονται και για τη λειτουργία του Νηπιαγωγείου). Η καινοτομία αυτή βασίζεται στην αναμόρφωση του σχολικού χρόνου και στην καλλιέργεια πρωτοβουλιακής, συνεργατικής και διαθεματικής προσέγγισης της μάθησης αλλά και ανάπτυξης της κριτικής σκέψης, της συλλογικής προσπάθειας και της βιωματικής δράσης του μαθητή μέσα από ανάλογες δραστηριότητες και σχέδια εργασίας (projecτ)"

Η ευέλικτη ζώνη μέσα από τα γραφόμενα του κ.Αλαχιώτη καταλαβαίνουμε πως  δεν είναι ξεκομμένη από το υπόλοιπο πρόγραμμα και ούτε απλά "υπάρχει" στη σχολική πραγματικότητα σαν προαιρετική ..Εντάσσεται μέσα στο σχολικό πρόγραμμα,συμμετέχουν υποχρεωτικά όλα τα παιδιά  όπως γίνεται και στα άλλα μαθήματα και φυσικά δεν είναι ώρες που μπορούν να διατεθούν για την "κάλυψη"ύλης άλλων μαθημάτων.Αντίθετα , το θέμα της ευέλικτης που έχει επιλεγεί από τον εκπαιδευτικό μπορεί να διαχυθεί μέσα στις ώρες των υπόλοιπων μαθημάτων .Πχ μια έρευνα που έχουν διεξάγει οι μαθητές για μια  εργασία που έχουν αναλάβει σαν τάξη μπορεί να γίνει το εργαλείο διδασκαλίας της ύλης του βιβλίου των μαθηματικών που αναφέρεται στη στατιστική χωρίς να χρησιμοποιηθούν τα παραδείγματα του βιβλίου  ή  η δημιουργία διαλόγων για  μια θεατρική παράσταση να γίνουν μέσο διδασκαλίας του τρόπου δόμησης ενός διαλόγου.Εξάλλου εκείνο που ενδιαφέρει τον δάσκαλο και κάθε δάσκαλο είναι στο τέλος της σχολικής χρονιάς ο κάθε μαθητής ή μαθήτρια να χει κατακτήσει τους μαθησιακούς στόχους που το ΔΕΠΠΣ  ΚΑΙ ΑΠΣ αναγράφουν.Και αυτό είναι το ζητούμενο. 
Σχετικά με αυτό θα αναφέρω και το εξής ως μια παρένθεση .ΕΚΦΡΆΖΟΝΤΑΙ  παράπονα  συνήθως από  γονείς στους εκπαιδευτικούς ή στους Διευθυντές και στους Σχολικούς Συμβούλους πολλές φορές,  ότι δεν γίνεται  το μάθημα που αναγράφεται στο πρόγραμμα και τα παιδιά ασχολούνται  με το θέμα της ευέλικτης κάνοντας  στην τάξη δραστηριότητες που δεν έχουν καμιά σχέση με το βιβλίο πχ των μαθηματικών και αυτό το στηρίζουν με το επιχείρημα ότι δεν βλέπουν στο βιβλίο των παιδιών τους λυμένες ασκήσεις .Ναι από τη μεριά τους έτσι το βλέπουν καθώς είχαν μάθει σε ένα άλλο σύστημα χρήσης των βιβλίων όταν πήγαιναν σχολείο και έτσι φυσικό και επόμενο έιναι να μην  ελέγχουν αν ο δάσκαλος έχει καλύψει τη γνώση που έπρεπε να διδαχθούν οι μαθητές με κάποια δραστηριότητα που πηγάζει από το πρόγραμμα της ευέλικτης ή πως έχει συνδυαστεί η διδασκαλία της  μέσα από κάποιο άλλο μάθημα που ενδεικνυόταν για αυτό...Θα πω λοιπόν στους γονείς για άλλη μια φορά πως  τα πράγματα έχουν ΑΛΛΑΞΕΙ από τότε που πηγαίναμε εμείς σχολείο και είναι φυσικό να μην το ξέρουν καθώς απέχουν χρόνια από τα θρανία  και έτσι δεν μπορούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα ..Το σειριακό κλειστό μάθημα που δεν επέτρεπε καμια παρέμβαση και το σχολικό εγχειρίδιο που ήταν το μοναδικό  μέσο κατάκτησης της ύλης ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ, δεν υπάρχει πια .Ο δάσκαλος μπορεί να χρησιμοποιεί και το βιβλίο και όποιο άλλο εκπαιδευτικό εργαλείο μπορεί και έχει στη διάθεσή του για να διδάξει τα παιδιά.. Και εργαλείο μπορεί να είναι κάθε μέθοδος και κάθε υλικό  που εξυπηρετεί το στόχο του.

Στην ευέλικτη ζώνη όπως ανέφερα   εκπονούνται προγράμματα.Ο κάθε δάσκαλος είναι υποχρεωμένος να υποβάλλει το πρόγραμμά του στο σχολείο του πρώτα από όλα  ώστε να έχει γνώση ο διευθυντής και ο Σύλλογος διδασκόντων .Τα προγράμματα εγκρίνονται απο το Σύλλογο και υπογράφεται πρακτικό.Αυτό είναι το πρώτο στάδιο.Στο δεύτερο στάδιο ο εκπαιδευτικός΄έχει να επιλέξει 2 δρόμους.Ή να υποβάλλει μόνο  στο Σ.Σύμβουλο το θέμα με το οποίο θα ασχοληθεί στην ευέλικτη και το οποίο μπορεί να μην είναι ίδιο όλη τη χρονιά αλλά και να αλλάζει μέσα στο μήνα και  περιλαμβάνει τους στόχους και τα διδακτικά εργαλεία )ή όσοι επιθυμούν να  εκπονήσουν  Καινοτόμα Προγράμματα ή δράσεις  (υπάρχουν 3 ειδών προγράμματα στα οποία υπάγεται η εργασία -θέμα και αυτά είναι Περιβαλλοντικής Αγωγής,Αγωγής Υγείας και Πολιτιστικά)   υποβάλλουν σε μια φόρμα το πρόγραμμα που στις μεγάλες τάξεις αποφασίζεται σε συνεργασία με τους μαθητές (  η φόρμα υποβολής περιλαμβάνει την τάξη ή τις τάξεις που θα συνεργαστούν,τους παιδαγωγικούς στόχους,τυχόν συνεργασίες με συλλόγους Δήμο κλπ  που πιθανόν θα στηρίξουν τη δράση καθώς και τις δραστηριότητες που θα γίνουν)  στην Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης  του Νομού και στον  Υπεύθυνο Σχολικών προγραμμάτων και και δραστηριοτήτων .Τα προγράμματα εγκρίνονται ,ή μπορούν ακόμα και να απορριφθούν , από  επιτροπή που συγκαλείται  για να δει κατά πόσο εξυπηρετεί το πρόγραμμα τις ανάγκες των μαθητών και να ελέγξει όσα προανέφερα. Μετά την έγκριση ο δάσκαλος ,αν του ζητηθεί, υποβάλλει το θέμα του προγράμματός του στο Σχολικό Σύμβουλο ώστε να έχει και αυτός γνώση ως προς το τι υλοποιείται στην τάξη  . Και στις δύο περιπτώσεις υποβολής σχεδίου που προανέφερα,  ο εκπαιδευτικός έχει τη συνεργασία είτε του Σχολικού Συμβούλου είτε του Υπεύθυνου Σχολικών Δραστηριοτήτων  για την σωστή υλοποίηση του προγράμματός του..

Η ευέλικτη ζώνη λοιπόν δεν είναι απλά ένα δίωρο χαλαρό για το δάσκαλο.Είναι ίσως γνώση που την αποκτούν τα παιδιά αβίαστα μέσα από δραστηριότητες αλλά δεν είναι για το δάσκαλο. Κάθε τι που κάνει ,κάθε δραστηριότητα,κάθε εργασία που  γίνεται μέσα στην τάξη ,κάθε μέθοδος που χρησιμοποιείται , γίνονται βάση σχεδίου και προγραμματισμού και συμμετέχουν όλα τα παιδιά σε αυτό.Απαιτεί μεγάλη προετοιμασία από τον εκπαιδευτικό ,γνώση της διδακτέας ύλης που θα εξυπηρετήσει ή θα εξυπηρετηθεί με το πρόγραμμα..Είναι  ώρα αβίαστης κατάκτησης γνώσης,προώθησης συνεργατικότητας ανάπτυξης δημιουργικότητας και  κριτικής σκέψης αλλά όλα αυτά εξυπηρετούν ένα στόχο.Την εκπαίδευση του μαθητή.

Μηρτσέκη Βασιλική